Lichaamsverzorging is voor een pinguïn heel belangrijk, om niet te zeggen levensnoodzakelijk.
Het is met name door het
insmeren met stuitvet (zie ook :
warmtebehoud)
dat hun verenkleed waterdicht gemaakt wordt. Enkel op die manier zijn ze beschermd tegen de kou en het water.
In de broedkolonie kan men als pinguïn (en niet alleen zij) tamelijk vuil worden, want niemand let erop waar de met hoge druk
uitgescheiden uitwerpselen terechtkomen. En ook bij de nestvorming (o.a. bij de gestreepte pinguïns) vliegt de aarde in het rond.
Het morgentoilet vindt meestal in het water aan het strand plaats. Vermoeden de vogels echter dat er een vijand op de loer ligt,
dan wassen ze zich in open zee.
Bij pinguïns gebeurt de warmte-isolatie door hun verenkleed en de daaronderliggende vetlaag. Het verenkleed is heel dicht
(zie ook
lichaam) en wordt regelmatig verzorgd en ingevet, zodat het een water-ondoorlaatbaar
omhulsel vormt.
Zo gauw een pinguïn aan land is, begint hij z'n
verenkleed te poetsen en te kammen.
Met hun bek gaan ze met gelijkmatige bewegingen door hun veren en schudden hierbij hun kop om het eruitgekamde water kwijt te raken.
Hun hals is zo beweeglijk dat ze bijna overal aan kunnen. Na elke baan gaan ze met hun snavel naar de
stuitklier,
een dubbele zak zo groot als een erwt, bij de staartwortel, waarin zich een wasachtige stof bevindt.
Met lichte druk wordt stuitvet van de klier op de nabijgelegen veren gebracht, en zo op de snavel verdeeld.
Dit stuitvet wordt dan gelijkmatig over de veren aangebracht. De kop wordt verzorgd doordat stuitvet van de snavel op de vleugels en
dan met de vleugels op de veren van de kop wordt verdeeld.
Dit
stuitvet, bestaande uit een gecompliceerd mengsel van olie en was, voorkomt uitdrogen en dient
vooral als isolatie tegen water.
Bovendien bezit het "vuil-afwerende" eigenschappen en verhindert dat zich schimmels, bacteriën of algen in de
veren vastzetten.
Dit vetlaagje zorgt er ook voor dat de
wrijving in het water minimaal is, zodat een pinguïn er
als het ware door vliegt. Zodra een olievlek of ander vuil het verenkleed door elkaar brengt, wordt deze
wrijvingsweerstand groter en dat zou de vogel enorm vertragen wat in sommige omstandigheden
levensbedreigend kan worden.
Dit
poetsen is zelfs een onderdeel van het
broedgedrag.
Bij koppels is het een teken van liefde om de veren van de partner te ordenen op plaatsen die voor hem/haar niet goed bereikbaar zijn.